Od pewnego czasu w gronie urzędników oraz przy udziale dyrektorów sucholeskich szkół toczy się dyskusja dotycząca obwodów szkolnych, które mają obowiązywać po zaplanowanej reformie oświaty. Dyskusja, póki co odbywa  się w wąskim gronie zaufanych współpracowników wójta z pominięciem mieszkańców, w tym radnych, którzy nowe pomysły na styczniowej sesji mają jedynie przegłosować. Czy tak się stanie zależy, nie tylko od jakości przygotowanego projektu uchwały, ale również od sposobu jego procedowania. Nie może być  przecież tak, że bardzo ważna uchwała wdrożona zostanie bez właściwej partycypacji społecznej, czyli konsultacji z mieszkańcami lub choćby z ich statutowymi przedstawicielami (Zarządy Osiedli, Sołtysi). Co ciekawe, sporo o nowych obwodach szkolnych można dowiedzieć się od uczniów.

Jakie zmiany przygotował MEN?

Nowy ustrój szkolny będzie obejmował: 8-letnią szkołę podstawową, 4-letnie liceum ogólnokształcące, 5-letnie technikum, 3-letnią branżową szkołę I stopnia, 3-letnią szkołę specjalną przysposabiającą do pracy, 2-letnią branżową szkołę II stopnia i szkołę policealną. Znikną zatem gimnazja.

Dla naszej gminy to bardzo poważna zmiana, ponieważ mamy 3 publiczne gimnazja. Dwa z nich funkcjonują w zespołach szkół (Chludowo, Biedrusko), a gimnazjum sucholeskie stanowi odrębną, samodzielną szkołę. W 2019 roku odejdą do poznańskich szkół średnich ósmoklasiści zreformowanej szkoły podstawowej oraz ostatni rocznik gimnazjalistów. Tak więc w naszej gminie uczyć się będzie o  jeden rocznik mniej.

Obwody dotychczasowe

Obecnie nasza gmina posiada 3 obwody szkolne:

• Suchy Las, Jelonek, Złotniki, Złotkowo. Dla tego obwodu przypisana jest Szkoła Podstawowa przy ul. Szkolnej z filią przy ul. Konwaliowej oraz Gimnazjum w Suchym Lesie.
• Golęczewo, Zielątkowo, Chludowo. Uczniowie z tego obwodu uczą się w Zespole Szkół w Chludowie z filią w Golęczewie.
• Biedrusko – w tym obwodzie funkcjonuje Zespół Szkół w Biedrusku.

Sposób wprowadzania zmian

Zgodnie z nowymi regulacjami prawnymi uchwały w sprawie dostosowania sieci szkolnej do nowego ustroju szkolnego mają być podejmowane przez Rady Gmin w dwustopniowej procedurze:

1. Rada Gminy podejmuje uchwałę w sprawie projektu dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego i przedkłada ją kuratorowi oświaty w celu uzyskania pozytywnej opinii. Opinia kuratora oświaty będzie wiążąca i nie będzie przysługiwało zażalenie. Będzie natomiast przysługiwała skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Kurator będzie mógł wydać warunkowo pozytywną opinię, wskazując jednocześnie zmiany niezbędne do wprowadzenia dostosowujące sieć szkół do nowego ustroju.
2. Po otrzymaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty, Rada Gminy do dnia 31 marca 2017 r. powinna podjąć ostateczną uchwałę w sprawie dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego.

Uchwała w sprawie dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego będzie oczywiście podlegać nadzorowi sprawowanemu przez wojewodę. Przewiduje się również możliwość nowelizacji powyższych uchwał w przyszłości, tak aby zabezpieczyć „niezbędną elastyczność w procesie dokonywanych przekształceń”. Trzeba jednak pamiętać, że „każdorazowa zmiana uchwały dostosowującej sieć będzie wymagać uzyskania pozytywnej opinii kuratora oświaty”.

Nowe obwody szkolne

Ustalając nowe obwody szkolne oraz nową sieć szkół gmina, zgodnie z zaleceniami MEN, powinna dążyć do tego, aby szkoła podstawowa była szkołą o pełnej strukturze organizacyjnej (obejmującą klasy I – VIII) oraz funkcjonowała w jednym budynku. Dopuszcza się wprawdzie funkcjonowanie szkoły w dwóch lub więcej budynkach, ale pod warunkiem ich „bliskiej lokalizacji”. Niestety, nie jest podana definicja owej „bliskiej lokalizacji”. Tak więc, czy dane budynki znajdują się blisko siebie rozstrzygał będzie w praktyce kurator oświaty, opiniując stosowne projekty uchwał. Dla naszej gminy to problem bardzo istotny, ponieważ znika pojęcie szkoły filialnej, a w obecnej strukturze mamy dwie filie. Jedną w Suchym Lesie – ul. Konwaliowa,  a drugą w Golęczewie – filia szkoły w Chludowie.

Nie wiadomo, czy obecny budynek szkoły przy ul. Konwaliowej będzie mógł być drugą siedzibą dla szkoły podstawowej przy ul. Szkolnej lub dla budynku szkoły podstawowej utworzonej na bazie obecnego gimnazjum. Jeszcze większy problem może być  z budynkiem szkoły filialnej w Golęczewie, ponieważ odległość tego budynku od macierzystej szkoły w Chludowie jest znaczna. Trzeba pamiętać, że w Golęczewie planuje się budowę nowego budynku oświatowego z przeznaczeniem na przedszkole i szkołę.  W przypadku negatywnej opinii kuratorium odnośnie starego budynku, trzeba będzie wstrzymać budowę i czekać ewentualnie na ostateczne rozstrzygnięcie WSA, jaki budynek szkolny będzie można wybudować ? Jeśli natomiast opinia kuratorium będzie pozytywna, to nie będzie formalnych przeszkód, żeby budować budynek dla zespołu przedszkolno – szkolnego (szkoła 1-3).

Biorąc powyższe rozważania pod uwagę  możliwe są w naszej gminie 2 rozwiązania – powołanie 4 (wariant 1) lub 5 obwodów szkolnych (wariant 2):

Suchy Las, os. Grzybowe, Jelonek

Obwód: Suchy Las, os. Grzybowe,  Jelonek może być utworzony w dwóch wariantach.:

• wariant 1 (1 szkoła w dwóch budynkach dla jednego obwodu) lub
• wariant 2 (2 szkoły dla dwóch autonomicznych obwodów – patrz powyższa tabela).

Wariant 1 oznaczałby, że edukację podstawową dzielimy na dwa etapy, np. klasy 1-3 (budynek dotychczasowej szkoły podstawowej oraz klasy  4-8 (budynek dotychczasowego gimnazjum). Oba budynki tworzyłyby jeden organizm szkolny, a więc jedna dyrekcja, jedna rada pedagogiczna, jedna rada rodziców i … jeden patron (którego wybrać, a z którego zrezygnować?). Zaletą takiego rozwiązania jest bezsprzecznie niższy koszt dostosowania budynku gimnazjum do nowych lokatorów – uczniów młodszych klas. Na tym jednak krótka lista zalet się kończy, a mamy za to szereg problemów doskonale znanych z praktyki funkcjonowania tak zorganizowanych szkół.

1. Szkoła zlokalizowana w dwóch budynkach wcale nie jest tańsza niż dwie oddzielnie funkcjonujące szkoły nawet w bardzo bliskiej lokalizacji. Koszty szkoły to przede wszystkim koszty płac, które zależą od poziomu wykształcenia  nauczycieli, stopnia awansu zawodowego oraz ilości uczniów/oddziałów w szkole. Płace i pochodne są tym większe, im więcej w szkole pracuje nauczycieli mianowanych i dyplomowanych, czyli tych o największym dorobku zawodowym.
2. Koszt utrzymania budynku szkoły samodzielnej  (wariant 2) może okazać się niższy, niż tego samego budynku w wariancie 1. Zastosowanie ma tutaj zasada „Pańskie oko konia tuczy”. Budynek szkolny, na terenie którego przebywa dyrektor zazwyczaj podlega w mniejszym stopniu naturalnemu zużyciu (dewastacji) niż budynek, w którym gospodarz-dyrektor przebywa zaledwie w 50% swego czasu pracy. To rzecz oczywista i nie wymaga szerszego uzasadnienia.
3. Takie same lub bardzo zbliżone w obu wariantach są koszty kadry dyrektorskiej. W szkołach ilość wicedyrektorów zależy od ilości oddziałów. W przypadku dużej ilości oddziałów powołuje się standardowo 2 lub 3 wicedyrektorów.  Przy mniejszej ilości oddziałów wystarczy jeden wicedyrektor. Sprawa komplikuje się jednak, kiedy np. 3 osobowa dyrekcja obsługuje 2 budynki szkolne (wariant 1). Okazuje się bowiem, że w praktyce szkołą zarządzają wicedyrektorzy przypisani do poszczególnych budynków, natomiast dyrektor krąży pomiędzy dwoma budynkami, naradami w kuratorium, spotkaniami z organem prowadzącym i konferencjami w Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej. Tak funkcjonujący dyrektor nie ma czasu ani dla uczniów, ani dla rodziców, ani dla pracowników w tym nauczycieli. Do dyspozycji każdego „budynku” może bowiem przeznaczyć zaledwie 50% swojego czasu pracy.
4. Oprócz aspektu finansowego istotna jest również pragmatyka codziennego zarządzania szkołą. Znacznie efektywniej zarządza się szkołą mającą jedną siedzibę. Dużo łatwiej konsultuje się decyzje w gronie dwóch osób funkcjonujących w jednym budynku, niż w zespole 3-4 osobowym działającym w dwóch siedzibach.
5. Bardzo istotne są również względy bezpieczeństwa, np. konieczność podjęcia natychmiastowej decyzji w sytuacji szczególnej (np. pożar,  wypadek uczniowski  itp.). W takich sytuacjach w budynku szkolnym powinna zawsze przebywać osoba uprawniona do wdrożenia określonej procedury.  Taką osobą jest dyrektor, a tylko w sytuacjach szczególnych wicedyrektor lub inna osoba, wskazana przez dyrektora i odpowiednio przeszkolona. W przypadku tak częstej nieobecności dyrektora na terenie placówki, podejmowanie decyzji w sytuacjach kryzysowych zazwyczaj wydłuża się o czas niezbędny do przeprowadzenia z nim konsultacji. Jest to sytuacja mało komfortowa i może stanowić realne zagrożenie dla bezpiecznego funkcjonowania uczniów w szkole.

Reasumując, względy praktyczne przemawiają jednoznacznie za podziałem Suchego Lasu na dwa obwody z zagwarantowaniem w możliwie szerokim zakresie wyboru szkoły rodzicom.

Złotniki – Osiedle, Złotniki Wieś, Złotkowo

Ten nowy obwód w najbliższych kilku latach przeżyje prawdziwy boom demograficzny. Obecnie na tym terenie działa kilku deweloperów budujących nowe osiedla: ZŁOTNIKI PARK – ok. 1.500 – 1.800 osób; NOWE ZŁOTNIKI – ok. 500 osób, VILLA SUCHOLESKA – ok. 250 osób. Do inwestycji, na granicy Złotkowa i Złotnik przygotowuje się też POZBRUK – ok. 500 osób. W tej chwili na terenie obwodu zamieszkuje ponad 2.200 osób. Tak więc  za kilka lat obwód ten może liczyć ok. 5.000 ludzi i będzie zdecydowanie największym w naszej gminie. W obwodzie tym, nie licząc malutkiego przedszkola w Złotnikach Wsi, nie ma żadnego obiektu oświatowego. Nie jest oczywiście możliwe natychmiastowe naprawienie wieloletnich błędów i zaniechań, ale można niekorzystne skutki niefrasobliwych działań minimalizować. Reforma obwodów szkolnych jest znakomitą do tego okazją.

Należy zatem rozpocząć od powołania wyodrębnionego obwodu szkolnego składającego się z 3 jednostek pomocniczych: Złotnik – Osiedla, Złotnik Wsi oraz Złotkowa z przypisaną do tego obwodu Szkołą Podstawową nr 3 przy ul. Konwaliowej w Suchym Lesie (obecnie filia Szkoły Podstawowej w Suchym Lesie). Szkoła ta stanowiłaby zalążek oświaty w Złotnikach. Posiadałaby niezależnego dyrektora, który byłby kreatorem oświaty w tym obwodzie. Odpowiadałby nie tylko za bieżące funkcjonowanie szkoły, ale również za budowę bazy oświatowej: przedszkola (lata 2017-2018) oraz szkoły ośmioletniej w Złotnikach (lata 2019-2020). Współpracowałby nie tylko z wójtem, ale również z lokalną społecznością – z jednostkami pomocniczymi oraz kluczowymi inwestorami – developerami.

Po analizie raportu diagnostycznego, w zakresie rozwoju bazy oświatowej można spróbować zaprojektować model tworzenia takiej bazy w Złotnikach:

• Etap 1 – budowa przedszkola w latach 2017-2018 (8 oddziałów, 4 poziomy – ok. 200 dzieci)
• Etap 2 – budowa szkoły podstawowej w latach 2019-2020 (docelowo 16 oddziałów po maksymalnie 24 uczniów = 384 uczniów):

Przeznaczenie dla  nowego obwodu szkolnego ZŁOTNIKI – ZŁOTKOWO budynku przy ul. Konwaliowej nie wyklucza  pobierania nauki w tym obiekcie przez inne dzieci, przede wszystkim z obwodu, której szkoła przy ul. Konwaliowej byłaby, po przejściu dzieci do Złotnik dedykowana. Wydaje się, że powinna to być szkoła podstawowa, która powstanie w budynku obecnego Gimnazjum. Uniknęlibyśmy dzięki temu kosztownego przystosowania tego budynku dla potrzeb maluchów.  Uczniowie nauczania początkowego uczyliby się w budynku przy ul. Konwaliowej, a od klasy 4 w budynku obecnego Gimnazjum. Pamiętać należy jednak, że taka koncepcja musi być pozytywnie zaopiniowana przez Kuratora Oświaty.

Warunkiem bardzo istotnym w takim rozwiązaniu jest tworzenie wyodrębnionych oddziałów, począwszy od klasy 1 składających się z uczniów ze Złotnik i Złotkowa, ponieważ oddziały te zostaną, po wybudowaniu szkoły –  1 września 2020 roku przeniesione do Złotnik. Muszą o tym od początku wiedzieć rodzice. Zakładać należy również przeniesienie wychowawców poszczególnych klas oraz innych nauczycieli.

Trzeba też nadmienić, że nie wszyscy mali mieszkańcy Złotnik lub Złotkowa trafią do swojej szkoły obwodowej. Część z nich skorzysta z bogatej oferty szkół niepublicznych, a część trafi do innych szkół w Poznaniu. Niektórzy rodzice zapewne wybiorą jedną ze szkół w Suchym Lesie. Tak zresztą jest obecnie. Prawie  1/3 uczniów ze Złotnik nie korzysta z oferty  oświatowej naszej gminy. Trudno zatem precyzyjnie zaplanować tę operację.

Golęczewo, Zielątkowo, Chludowo

Obwód ten powinien pozostać w swoich dotychczasowych granicach. W tym najbardziej wysuniętym na północ obwodzie naszej gminy funkcjonuje Zespół Szklono-Przedszkolny  im. o. Mariana Żelazka w Chludowie. W skład tego zespołu wchodzą obecnie przedszkole, szkoła podstawowa z filią w Golęczewie oraz Gimnazjum. W Golęczewie jest też małe przedszkole.

Niestety, reforma nie sprzyja rozwojowi bazy oświatowej w tym obwodzie. Nie dość, że przed wprowadzeniem reformy wielu powątpiewało w sens budowy szkoły w Golęczewie, to po reformie, w sytuacji utraty jednego rocznika uczniów i niepewności opinii kuratora oświaty w kwestii lokalizacji drugiej siedziby chludowskiej szkoły w Golęczewie, sprawa komplikuje się jeszcze bardziej.

Według stanu na 3.01.2017 r. średnia ilość uczniów w klasach 1-3 nauczania początkowego w filii w Golęczewie wynosi  21, a w Chludowie – 27. Tak więc w całym obwodzie mamy wystarczającą ilość dzieci na 2 standardowe oddziały po 24 uczniów. A przecież część uczniów rekrutuje się spoza naszej gminy.

W klasach starszych 4-8, w całym obwodzie wystarczy uczniów na zaledwie dwa bardzo małe odziały na każdym poziomie nauczania (ok. 18 uczniów w oddziale). A więc, jeśli uprzemy się na szkołę w Golęczewie, to możliwe jest jej funkcjonowanie co najwyżej w zakresie nauczania początkowego (klasy 1-3).

W obecnym roku szkolnym liczbę uczniów w szkole podstawowej w Chludowie oraz filii tej szkoły w Golęczewie przedstawia poniższa  tabela (stan na 3 stycznia 2017 r.)

W przedszkolu liczebność grup wynosi średnio niespełna 18 dzieci.

Jeszcze gorzej zwiastują prognozy dla tego obwodu. Z dokumentu „Strategia rozwoju oświaty w Gminie Suchy Las w latach 2011-2020” (strona 111) wynika, że do roku 2020 potencjalnych uczniów w wieku 7-14 lat będzie średnio 12 w każdym roczniku. Nie ma też żadnych przesłanek wskazujących na gwałtowny przyrost mieszkańców Golęczewa. Między rokiem 2010 a 2020 ilość osób w wieku 3-15 lat będzie wyższa zaledwie o 16%.

Co robić? Przede wszystkim zaczekać na opinię kuratora oświaty, który określi nasze uwarunkowania  prawne w zakresie możliwości funkcjonowania drugiej siedziby szkoły w Chludowie.

Biedrusko

Ten obwód pozostaje w swoich dotychczasowych granicach. W Biedrusku obecnie funkcjonuje Zespół Szklono-Przedszkolny  im. 7 Pułku Strzelców Konnych Wielkopolskich. W skład tej placówki wchodzą przedszkole, szkoła podstawowa oraz gimnazjum. W 2017 roku rozpocznie się budowa przedszkola, a w Wieloletniej Prognozie Finansowej zostanie zaplanowana budowa szkoły podstawowej. Realizacja tej inwestycji będzie uzależniona przede wszystkim od potrzeb, które są ściśle skorelowane z działalnością developerów.

Na ukończeniu jest blok na około 100 lokali mieszkalnych. Ruszyła właśnie budowa kolejnego bloku na około 70 lokali mieszkalnych. Nie jest wykluczone, że blokowe inwestycje zmobilizują również  JAKŚBUD do budowy bloków w centrum Biedruska – może na 500, a może na 1.000 lokali. Trzeba też pamiętać o os. Jesionowym oraz os. Natura. Pierwszy etap jest już prawie ukończony i wkrótce rozpocznie się budowa drugiego.

W miejscu wyburzonej pralni wojskowej, sprzedaż mieszkań planuje kolejny developer.  „AURINA” to nazwa kompleksu przy ul. Zjednoczenia 6. Z opisu na stronie developera wynika, że inwestycja ta obejmuje 87 lokali mieszkalnych i 14 usługowych oraz 9 garaży indywidualnych mieszczących jeden lub dwa samochody.

Trzeba zatem pamiętać, że w Biedrusku model zabudowy jest bardzo intensywny. Dominuje budownictwo wielorodzinne – blokowe, a więc przyrost mieszkańców może mieć charakter lawinowy.  Trzeba być na to przygotowanym i jak najszybciej przeprowadzić analizę skutkującą wpisaniem budowy nowej szkoły do Wieloletniej Prognozy Finansowej.