W grudniu 2016 r. prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o lasach (Dz. U. Poz. 2249) http://dziennikustaw.gov.pl/du/2016/2249/1 . Wprowadza ona zmiany w systemie przepisów regulujących usuwanie drzew i krzewów.

Od 1 stycznia 2017 r. do dotychczas obowiązującego katalogu przypadków, w których zezwolenie na usuwanie drzew i krzewów nie jest wymagane, dopisano kilka sytuacji:

1. w przypadku drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Oba warunki (własność nieruchomości i cel usunięcia) muszą zostać spełnione jednocześnie, żeby usunięcie mogło nastąpić bez kontroli administracyjnej.
2. w przypadku usuwania drzew i krzewów w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego.
3. w przypadku usuwania krzewu albo grupy krzewów o powierzchni do 25 m².
4. w przypadku usuwania drzew, których obwód pnia na wysokości 130 cm nie przekracza  100 cm (w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego) albo 50 cm (w przypadku pozostałych gatunków drzew).

Obowiązywanie art. 83 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody  nie oznacza jednak braku jakichkolwiek ograniczeń w usuwaniu drzew i krzewów. Może się bowiem zdarzyć, że konkretne drzewa i krzewy objęte są specjalną ochroną wynikającą z ustawy o ochronie przyrody albo z innych ustaw.

1. Nie można usuwać pomników przyrody, (gdy obowiązuje uchwała rady gminy obejmująca drzewo tą formą ochrony przyrody).
2. w parkach krajobrazowych i na obszarach chronionego krajobrazu może obowiązywać zakaz likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych (z wyjątkiem specyficznych sytuacji, wymienionych w ustawie).
3. W przypadku zieleni objętej ochroną konserwatorską wymagana jest zgoda konserwatora zabytków. W przypadku naszej gminy do rejestru zabytków należą parki pałacowe w Biedrusku i Chludowie oraz park dworski w Złotnikach.
4. Jeżeli usuwanie konkretnego drzewa lub krzewu będzie wiązało się z zabronionym oddziaływaniem na chronione gatunki roślin, zwierząt albo grzybów, należy uzyskać odpowiednie zezwolenie Regionalnego lub Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.

Jeśli w zasięgu oddziaływania prac związanych z wycinką drzew lub krzewów występują miejsca wykorzystywane przez ptaki, zasadniczo powinna ona być przeprowadzona poza ich okresem lęgowym (czyli od 15 października do końca lutego). Wynika to z rozporządzenia Ministra Środowiska z 7 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt w stosunku do zwierząt gatunków chronionych. Obowiązuje m.in. zakaz:

• umyślnego płoszenia lub niepokojenia w miejscach noclegu, w okresie lęgowym w miejscach rozrodu lub wychowu młodych, w miejscach żerowania zgrupowań ptaków migrujących lub zimujących,
• niszczenia, usuwania lub uszkadzania gniazd,
• niszczenia siedlisk lub ostoi, będących ich obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji lub żerowania (par. 6 ust. 1-3 rozporządzenia).

W pozostałych przypadkach usunięcie drzewa lub krzewu wymaga wcześniejszego uzyskania zezwolenia. Jednak za zezwolenie nie zawsze trzeba uiszczać opłaty. Nowa regulacja prawna zwiększyła liczbę takich przypadków. Obecnie nie nalicza się opłat za usunięcie:

• drzew, których obwód pnia mierzony na wysokości 130 cm nie przekracza 120 cm (w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego) oraz 80 cm (w przypadku pozostałych gatunków drzew)
• krzewu lub krzewów rosnących w skupiskach, pokrywających grunt o powierzchni do 50 m²,

jeżeli to usunięcie dokonywane jest w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania innego niż rolnicze, lecz zgodnego z przeznaczeniem terenu, określonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Więcej na temat nowych przepisów na https://www.mos.gov.pl/srodowisko/przyroda/wycinka-drzew-i-krzewow/

Obowiązujące przepisy przewidują dużo prostszy sposób ustalania opłaty za usunięcie drzew i krzewów. Obecnie opłatę za usunięcie drzewa ustala się mnożąc liczbę cm obwodu pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm i stawkę opłaty. Opłatę za usunięcie krzewu – mnożąc liczbę metrów kwadratowych powierzchni gruntu pokrytej usuwanymi krzewami i stawkę opłaty. Konkretne wysokości opłat mogą uchwalić Rady poszczególnych gmin, o czym mówi Art. 85. ustawy o ochronie przyrody. Stawki mogą być jednolite dla wszystkich drzew lub krzewów albo zróżnicowane ze względu na:
1) rodzaj lub gatunek drzew lub krzewów;
2) obwód pnia drzewa lub powierzchnię krzewu albo krzewów rosnących w skupisku.

Projekt właśnie takiej uchwały, określającej wysokości stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów, został niedawno przygotowany przez Urząd naszej gminy. Rodzaje i gatunki drzew podzielono na 4 grupy, każdej przypisując określoną stawkę opłaty. Głosowanie nad projektem uchwały miało odbyć się podczas lutowej sesji Rady Gminy. Budził on jednak wątpliwości natury prawnej. Mianowicie zgodnie z art. 83f ustawy w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie projektu ww. uchwały zapewnia się możliwość udziału społeczeństwa. To znaczy, że projekt uchwały powinien być udostępniony publicznie, aby można było składać do niego uwagi i wnioski.

W tym samym czasie powszechnie i pospiesznie prowadzone wycinki drzew, nagłaśniane przez media, spowodowały szeroką krytykę społeczną nowych regulacji prawnych. W kręgach rządowych rozgorzała dyskusja na ten temat, a prezes PiS J. Kaczyński zapowiedział, nowelizację dopiero co wprowadzonej ustawy.

Te dwie przesłanki spowodowały, że radni zadecydowali o odroczeniu głosowania nad zaproponowaną uchwałą i usunęli ten punkt z porządku obrad lutowej sesji. Nie spowodowało to jednak urzędniczego paraliżu, bowiem zgodnie z ustawą o ochronie przyrody w przypadku, gdy Rada Gminy nie określi wysokości stawek, do ustalania opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu stosuje się maksymalne stawki, czyli 500 zł za 1 cm obwodu usuwanego drzewa oraz 200 zł za 1 m² usuwanych krzewów.