Do Urzędu Gminy w Suchym Lesie,  14 marca 2016 r. Stowarzyszenie „Pozytywna Wielkopolska” przekazało informacje dotyczące podejrzenia złamania ustawy o samorządzie gminnym przez dwóch radnych klubu NOWOCZESNA GMINA Wojciecha Korytowskiego i Macieja Jankowiaka. Pismo to jednocześnie przekazano do wiadomości Wojewodzie Wielkopolskiemu, który 25 marca wezwał pisemnie przewodniczącą Rady Gminy do podjęcia w przedmiotowej sprawie stosownych działań.

Po zapoznaniu się z wyjaśnieniami M. Jankowiaka oraz W. Korytowskiego złożonymi podczas posiedzenia Rady Gminy w dniu 24 marca 2016 r. przewodnicząca Rady Gminy Suchy Las – Małgorzata Salwa-Haibach wystąpiła o opinię prawną w zakresie sposobu procedowania powyższej sprawy oraz w dniu 7 kwietnia 2016 r. skierowała do wójta Gminy Grzegorza Wojtery interpelację w przedmiotowej sprawie, na którą wójt udzielił odpowiedzi w dniu 19 kwietnia br.

Z opinii prawnej, sporządzonej przez radcę prawnego Urzędu Gminy w Suchym Lesie – Henryka Kuligowskiego z dnia 6 kwietnia 2016 r. wynikała zasadność powołania komisji doraźnej, celem dokonania ustaleń w przedmiotowej sprawie.

Komisja powołana została uchwałą Rady Gminy Suchy Las nr XVIII/203/16 z dnia 28 kwietnia 2016 r., gdzie w § 1 ust. 1 określono skład Komisji, a w § 1 ust. 2 wskazano dokładny cel jej działania. Komisja składała się z 3 osób – przewodniczących klubów radnych: Michała Przybylskiego (klub radnych Gmina Razem) – przewodniczący oraz z 2 członków: Jarosława Ankiewicza (klub radnych Nowoczesna Gmina) oraz Włodzimierza Majewskiego (klub radnych Inicjatywa Mieszkańców).

Komisja zobowiązana została do przedłożenia Radzie Gminy Suchy Las do dnia 10 maja 2016 r. pisemnego sprawozdania z realizacji zadania oraz do przygotowania projektów uchwał o wygaśnięciu mandatu radnego albo projektów oświadczeń Rady Gminy o uznaniu zarzutów za bezzasadne. Z uwagi na obszerność materiału źródłowego, Komisja Doraźna dwukrotnie wnioskowała do Rady Gminy o przesunięcie terminu przekazania sprawozdania. Termin ostateczny Rada Gminy wyznaczyła  na 15 sierpnia 2016 r.

Przewodnicząca Rady Gminy przekazała przewodniczącemu Komisji Doraźnej dwa segregatory zawierające dokumenty, które zostały przygotowane przez Urząd Gminy w ramach odpowiedzi na złożoną interpelację. W sumie ponad 700 stron. W przeciwieństwie do innych interpelacji, dokumenty te nie zostały opublikowane na stronie internetowej Urzędu Gminy. Komisja doraźna obradowała na 7 posiedzeniach. Analizowano dokumenty przekazane przez Urząd Gminy oraz informacje z powszechnie dostępnych stron internetowych. Pracami Komisji na bieżąco interesował się Wojewoda Wielkopolski.

Radny Wojciech Korytowski

Komisja ustaliła, że W. Korytowski jest przedstawicielem Zakładu Konfekcji Odzieżowej i Bieliźniarskiej „ARGOS” Grażyna Korytowska. Radny nie zaprzestał  prowadzenia tej działalności w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania (1 grudnia 2014 r.). W toku pracy Komisji dokonano analizy dokumentów dotyczących relacji  gospodarczych firmy ARGOS z Gminą Suchy Las oraz z podmiotami zależnymi od 1 grudnia 2014 r. W wyniku przeprowadzonych czynności ustalono, że Zakład Produkcji Odzieży ARGOS Grażyna Korytowska:

• zawarł umowę na okres 3 lat (od 1.07.2014 do 30.06.2017 ) z Gminnym Ośrodkiem Sportu w Suchym Lesie w zakresie wynajmu gruntu pod ekspozycję pylonu reklamowego o łącznej powierzchni 5 m² za cenę 1.350,50 zł netto rocznie;
• zawarł umowę z dnia 30 listopada 2011 r. na okres 10 lat o dostarczenie energii elektrycznej z latarni ulicznej do tablicy reklamowej z Gminą Suchy Las;
• współpracował z Gminnym Ośrodkiem Sportu w Suchym Lesie w zakresie sprzedaży odzieży (bluzy polarowe) na łączną kwotę 1.975,38 zł;
• współpracował z Centrum Kultury i Biblioteką Publiczną w zakresie sprzedaży odzieży na łączną kwotę 2.580,54 zł;
• współpracował z Zakładem Gospodarki Komunalnej sp. z o.o. (100 % udziałów posiada Gmina Suchy Las) w zakresie zakupu usługi odbioru odpadów komunalnych w okresie od 12.2014 – 03.2016 na kwotę łączną 1.632,00 zł;
• współpracował z GCI sp. z o.o. (100 % udziałów posiada Gmina Suchy Las) w zakresie zakupu usługi dostępu do Internetu na łączną kwotę 3.409,56 zł;
• współpracował z wydawaną przez Gminę Suchy Las Gazetą Sucholeską w zakresie zakupu powierzchni reklamowej – dwa ogłoszenia na łączną kwotę 172,20 zł, tj.

Do sprawozdania Komisja nie załączyła dowodów finansowych dokumentujących sprzedaż  w latach 2015-2016 Radzie Rodziców działającej przy Gimnazjum im. Jana Pawła II w Suchym Lesie odzieży szkolnej na kwotę łączą 20.492,41 zł oraz dokumentującej darowiznę 140 flag narodowych dla CKiBP na łączną kwotę 2.583 zł. Komisja uznała, że powyższe operacje nie mają związku z ewentualnym naruszeniem art. 24f ustawy o samorządzie gminnym.

***

Radny Wojciech Korytowski odniósł się do ustaleń Komisji podczas posiedzenia w dniu 6 maja 2016 r. Stwierdził, że umowa zawarta pomiędzy Zakładem Produkcji Odzieży ARGOS a Gminą Suchy Las na udostępnienie zasilania elektrycznego z latarni ulicznej dla tablicy reklamowej została zawarta na takich samych zasadach, jak zawarta byłaby z każdym innym podmiotem. Radny W. Korytowski zaznaczył, że w firmie ARGOS pracuje 70 osób, a 3 osoby w dziale sprzedaży i to one realizują na bieżąco większość zamówień. Radny zaznaczył, że nie wiedział o zakupach, których dotyczyły faktury zebrane przez Komisję. Radny W. Korytowski poinformował, że z pobieżnej analizy faktur wynika, że ceny z tych faktur nie odbiegają od standardowego cennika dla innych podmiotów. W kwestii umowy najmu z GOS z dnia 2 czerwca 2014 r. na teren pod reklamę firmy,  radny W. Korytowski poinformował, że umowa ta nie odbiega od standardowych umów zawieranych z innymi podmiotami i w 2014 r. została zweryfikowana w kwestii stawki czynszu. Z informacji jakie uzyskał w GOS wynika, że istnieje możliwość najmu powierzchni pod reklamę, gdyby inny podmiot zwrócił się z takim wnioskiem, czyli firma ARGOS nie zabiera takiej możliwości innym podmiotom. Radny zaznaczył, że jest to umowa cywilnoprawna, a należności czynszowe z jej tytułu są regulowane terminowo.

Radny Maciej Jankowiak

Radny Maciej Jankowiak od początku VII kadencji Rady Gminy Suchy Las, tj. od 1.12.2014 r. zasiada we władzach trzech spółek, między innymi w Sport World Sp. z o.o., w której pełni funkcję prezesa zarządu. Do 9.02.2015 r. był prezesem zarządu Stowarzyszenia Kultury Fizycznej RED BOX (dalej: REDBOX), a po tym okresie pozostał jego członkiem.

W okresie po 1 grudnia 2014 r. najszerzej korzystającym z mienia gminnego podmiotem związanym z radnym M. Jankowiakiem było REDBOX. Radny formalnie wyszedł z władz REDBOX w ustawowym terminie 3 miesięcy od daty złożenia ślubowania, tj. 9.02.2015 r. Jednak wobec licznej korespondencji stowarzyszenia REDBOX z Gminnym Ośrodkiem Sportu w Suchym Lesie istnieje domniemanie, że  radny M. Jankowiak tylko formalnie wyłączył się z zarządzania REDBOX, bowiem faktycznie nim zarządzał.

W okresie działalności samorządowej M. Jankowiaka jako radnego gminy Suchy Las REDBOX prowadziło działalność z wykorzystaniem majątku gminy w zakresie: wynajmu sal lekcyjnych, wynajmu obiektów sportowych oraz sprzedaży sprzętu sportowego i odzieży.

W ramach umów zawartych pomiędzy REDBOX a Gminnym Ośrodkiem Sportu w Suchym Lesie wywieszano również banery reklamowe. Żadna z umów nie przewidywała odpłatności za umieszczenie banerów reklamowych na mieniu gminy. Odpłatność wynikająca z umów dotyczyła jedynie usługi wynajmu hali sportowej, zaś banery powieszono nieodpłatnie, co wyraźnie wskazuje treść umów, w których nieodpłatność uzasadnia się długoletnią i owocną współpracą między Stowarzyszeniem Kultury Fizycznej REDBOX, a Gminnym Ośrodkiem Sportu w Suchym Lesie. Pozyskane w trakcie badania stanu faktycznego dokumenty nie potwierdzają jednak tej dobrej współpracy. REDBOX zalegało wiele miesięcy z płatnościami licznych faktur wobec Gminnego Ośrodka Sportu w Suchym Lesie. Ponadto umowy pozwalały na wywieszenie jedynie 2 banerów, tymczasem wisiały 3. Należy jednocześnie zaznaczyć, że w tym okresie odmówiono powieszenia reklam, konkurencyjnemu dla REDBOX, Stowarzyszeniu TMS Suchary Suchy Las.

Ponadto REDBOX w latach 2014 – 2016 było dotowane lub zaplanowano jego dotowanie z budżetu Gminy w kwocie łącznej: 266.500,00 zł.

Radny M. Jankowiak oświadczył, że osobiście wywieszał banery, między innymi baner REDBOXsport.pl reklamujący stronę internetową www.redboxsport.pl. Baner REDBOXsport.pl reklamował kilka działalności radnego, w tym reklamę sklepu internetowego należącego do Sport World Sp. z o.o., w której radny M. Jankowiak pełni funkcję prezesa zarządu oraz Amatorską Ligę Piłkarską. Baner REDBOXsport.pl wisiał na ogrodzeniach boiska piłkarskiego przy szkole w Suchym Lesie, a więc na terenie gminnym po 1 marca 2015 r., czyli po okresie, w którym radny M. Jankowiak powinien zaprzestać prowadzenia działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia gminy Suchy Las. Baner  REDBOXsport.pl oraz baner reklamujący Amatorskie Ligi Piłkarskie zawieszano też podczas innych wydarzeń gminnych.

Poza reklamowaniem działalności spółki Sport World Sp. z o.o. z wykorzystaniem mienia gminnego, spółka ta sprzedała Gminnemu Ośrodkowi Sportu w Suchym Lesie sprzęt sportowy na kwotę 12.313,87 zł. Transakcja ta miała miejsce w grudniu 2014 r. tj. przed upływem ustawowego terminu na zaprzestanie działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia gminy.

***

Radny M. Jankowiak odniósł się do ustaleń Komisji podczas posiedzenia w dniu 6 maja 2016 r. Stwierdził, że jest członkiem Stowarzyszenia Kultury Fizycznej Red Box i działa w tym stowarzyszeniu społecznie, z tego względu niekiedy korespondencja kierowana do SKF Red Box trafia do niego nawykowo, ale decyzje podejmuje prezes. Radny zaznaczył, że w dalszym ciągu kontaktuje się z GOS choćby w kwestiach organizacji różnych imprez na terenie Suchego Lasu. Podkreślił, że jest mieszkańcem Suchego Las i jest mu łatwiej i bliżej, aby załatwić różne pojedyncze kwestie w GOS. Radny M. Jankowiak podkreślił, że SKF Red Box płaci stawki za wynajem na takim samym poziomie jak inne podmioty i w tej kwestii SKF Red Box nie korzysta z żadnych preferencji. Banery reklamowe są w gestii SKF Red Box. Radny M. Jankowiak podkreślił, że nigdy SKF Red Box samowolnie nie montował banerów. Radny M. Jankowiak stwierdził, że gdy on zrezygnował z funkcji prezesa, to odpowiedzialność na banery ponosi nowy prezes. To prezes SKF Red Box zdecydował o zawieszeniu baneru reklamującego REDBOXsport.pl, co jest związane z promocją Akademii Piłkarskiej Red Box, a on sam nie miał świadomości, że mogłoby to zostać potraktowane jako czerpanie korzyści z mienia gminnego. Radny M. Jankowiak potwierdził, że faktury dotyczące sklepów które reklamuje się na www.redoxsport.pl wystawiają 3 podmioty, tj. Sport World Sp. z o.o., Red Box Polska Sp. z o.o. Sp. k. i SKF Red Box. Radny M. Jankowiak poinformował, że organizatorem Amatorskiej Ligi Piłkarskiej jest SKF Red Box, a nie Sport World Sp. z o.o. i umieszczenie numeru konta Sport World Sp. z o.o. jest przeoczeniem i nie miał o tym wiedzy. Ponadto, radny M. Jankowiak poinformował, że od 2 lat nie ma zawieszanych banerów o Amatorskiej Lidze Piłkarskiej, ale są banery Red Box Cap. W ramach organizowania tego właśnie turnieju opłacane są stawki na standardowym poziomie.

Radny M. Jankowiak zaznaczył, że osobiście zawieszał i zdejmował banery, ale również rozkładał i składał namioty, a banery, które widać na zdjęciach zdjął GOS, gdy skończyła się umowy, ale dokładnej daty nie może podać, ponieważ zależy ona od zakończenia rozgrywek Amatorskiej Ligi Piłkarskiej, a ta data jest ruchoma.

Stan prawny

Zadaniem Komisji Doraźnej było również określenie stanu prawnego w odniesieniu do powyżej opisanego stanu faktycznego. Komisja nie mogła jednak samodzielnie zamawiać np. opinii prawnych.

Dysponowała jedynie opiniami zleconymi przez wójta Grzegorza Wojterę. Pierwsza z nich była autorstwa mec. H. Kuligowskiego z Zespołu Radców Prawnych Urzędu Gminy, natomiast druga pochodzi ze Stowarzyszenia WOKIS, gdzie wójt Grzegorz Wojtera osobiście zasiada w radzie programowej. Zważywszy, że radni M. Jankowiak i W. Korytowski są członkami związanego z wójtem klubu NOWOCZESNA GMINA, to taka sytuacja musiała wywołać określone komentarze mieszkańców. Pan mec. H. Kuligowski stwierdził wręcz, podczas jednego z posiedzeń Komisji, że nie była to dla niego komfortowa sytuacja, ponieważ osobiście zna radnych, których dotyczą zarzuty i w przyszłości, w podobnej sytuacji należałoby skorzystać z usług zewnętrznej kancelarii. Pomimo, że opinia prawna  p. mec. H. Kuligowskiego jest, w mojej ocenie, nie tylko  profesjonalna, ale i obiektywna, to trudno się z zaprezentowaną powyżej tezą nie zgodzić.

Z opinii prawnej zamówionej przez radnego W. Korytowskiego Komisja, z oczywistych względów, nie skorzystała.

Opinia prawna mec. Henryka Kuligowskiego koordynatora  Zespołu Radców Prawnych Urzędu Gminy w odniesieniu do radnego W. Korytowskiego w konkluzji wskazywała:

„(…) w niniejszej sprawie Komisja Doraźna ujawniła przesłanki , które mogą w konsekwencji doprowadzić do stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego – Wojciecha Korytowskiego. Radny ten bowiem – jak ustaliła i wykazuje Komisja Doraźna – będący od początku bieżącej kadencji Rady Gminy Suchy Las, pełnomocnikiem w prowadzeniu działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której uzyskał mandat, nie zaprzestał pełnienia tej funkcji w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania. Potwierdzenie takiego stanu rzeczy winno jednak nastąpić na podstawie uchwały Rady Gminy Suchy Las albo zarządzenia zastępczego wojewody w wyniku ustaleń faktycznych poczynionych przez Komisję Doraźną”.

W odniesieniu do radnego M. Jankowiaka, w zakresie jego działalności w Stowarzyszeniu Kultury Fizycznej RED BOX, mec. H. Kuligowski stwierdził, że Radny spełnił obowiązek  wyrażony w art. 24f ustawy o samorządzie gminnym i zaprzestał w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania zarządzania działalnością gospodarczą prowadzoną przez Stowarzyszenie Kultury Fizycznej Red Box z wykorzystaniem mienia komunalnego Gminy Suchy Las. Natomiast w odniesieniu do        działalności radnego M. Jankowiaka w spółce Sport World sp. z o.o. konkludował, że:

„(…) dla uzasadnienia zarzutów odnoszących się z kolei do rzekomej działalności reklamowej Sport World sp. z o. o., prowadzonej z wykorzystaniem mienia Gminy Suchy Las, konieczne jest powołanie się w szczególności na konkretne umowy zawarte pomiędzy tą Spółką a gminnymi jednostkami organizacyjnymi. W świetle zebranego dotychczas materiału dowodowego nie sposób stwierdzić, by Spółka ta w zakresie swojej działalności zaciągała tego rodzaju zobowiązania, zaś sam fakt pośrednich powiązań występujących pomiędzy treścią reklam zamieszczanych na gruncie gminnym przez Stowarzyszenie Kultury Fizycznej Red Box a dostępnymi w Internecie informacjami o Sport World sp. z o. o. nie jest wystarczający do stwierdzenia, że Spółka ta prowadzi w zakresie działań reklamowych działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia Gminy Suchy Las.”

Po analizie opinii prawnych mec. H. Kuligowskiego przygotowałem projekt sprawozdania Komisji Doraźnej, który zawierał projekt uchwały o wygaśnięciu mandatu radnego Wojciecha Korytowskiego oraz projekt oświadczenia Rady Gminy Suchy Las w sprawie uznania zarzutów stawianych radnemu Maciejowi Jankowiakowi za bezzasadne. Podczas posiedzenia Komisji w dniu 12.07.2016 r. projekt nie został jednak przyjęty (1 głos za – J. Ankiewicz, 1 głos przeciw – W. Majewski, 1 głos wstrzymujący się – M. Przybylski). Radny W. Majewski swoje stanowisko wyraził poprzez odczytanie oświadczenia, które uzasadniało jego decyzję. Podkreślał w nim, że brak formalnych dowodów (umowy, faktury) nie może być przesłanką wykluczającą naruszenie art. 24f wobec twardych i jednoznacznych dowodów faktycznych (zdjęcia, zeznania, strony internetowe). Komisja zatem zobowiązała mnie do przedstawienia na następnym posiedzeniu jeszcze jednej niezależnej opinii prawnej.

W zaistniałej sytuacji zaproponowałem  wójtowi Grzegorzowi Wojterze zawarcie umowy z jedną z dwóch wskazanych przeze mnie niezależnych kancelarii, które mają doświadczenie w zakresie prowadzenia przedmiotowych spraw. Wójt zlecił jednak przygotowanie opinii Wielkopolskiemu Ośrodkowi Kształcenia i Studiów Samorządowych w Poznaniu (WOKIS), tj. stowarzyszeniu, w którego władzach osobiście zasiada (Rada WOKIS). Przygotowana opinia nie wniosła do sprawy nic nowego. W odniesieniu do Wojciecha Korytowskiego jak i Macieja Jankowiaka zakończyła się konkluzją o niemożności udzielenia jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy radni naruszyli zakaz określony przepisem art. 24f ustawy o samorządzie gminny. Podnoszono w tej opinii konieczność poczynienia dodatkowych ustaleń w zakresie przedmiotowych spraw.

W związku z powyższym na posiedzenie Komisji w dniu 12.08.2016 r. przygotowałem projekt sprawozdania, w którym zamieściłem dwa projekty uchwał o wygaśnięciu mandatu radnego Wojciecha Korytowskiego i Macieja Jankowiaka oraz dwa projekty oświadczeń Rady Gminy Suchy Las w sprawie uznania zarzutów stawianych radnym za bezzasadne. Zaproponowałem również oddanie inicjatywy, co do dalszego procedowania spraw przewodniczącej Rady Gminy oraz nierekomendowaniu żadnego z przygotowanych projektów. Sprawozdanie w takiej formie zostało zaakceptowane jednogłośnie i 15.08.2016 r. przekazano sprawozdanie przewodniczącej Rady Gminy.

Podczas sierpniowej sesji Rady Gminy Suchy Las – 25.08.2016 r.  przewodnicząca Rady Gminy, po analizie sprawozdania Komisji Doraźnej, zdecydowała o wniesieniu pod obrady dwóch projektów uchwał: projektu uchwały o wygaśnięciu mandatu radnego Wojciecha Korytowskiego oraz projektu oświadczenia Rady Gminy Suchy Las o przekazaniu sprawy radnego Macieja Jankowiaka Wojewodzie Wielkopolskiemu celem wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w jego sprawie. Wydaje się, że przewodnicząca Rady Gminy Małgorzata Salwa-Haibach, po konsultacjach prawnych przyjęła dominujący w orzecznictwie pogląd, że:

„(…) Nie ma znaczenia, czy doszło do jednorazowego czy też wielokrotnego naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem określonych w odrębnych przepisach funkcji lub działalności oraz jakie okoliczności doprowadziły do takich działań oraz ewentualny brak uprzywilejowania przy uzyskaniu uprawnienia do takiego wykorzystania. Dlatego też w odniesieniu do naruszenia omawianego zakazu poprzez pełnienie funkcji pełnomocnika wystarczający jest zatem sam fakt bycia pełnomocnikiem przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy (por. J. Pitera, Ustawowe przesłanki wygaśnięcia mandatu radnego, w: „Samorząd terytorialny” 2004/11, s. 49-55, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 18 lutego 2014 r., sygn. akt II SA/Bd 107/14, orzeczenie niepr.), niezależnie od uzyskiwania z tego tytułu jakiegokolwiek dochodu czy innych korzyści (por. m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 sierpnia 2014 r., sygn. akt II OSK 1734/14).”

Niestety, podczas tej sesji nie został uchwalony porządek posiedzenia, co w konsekwencji doprowadziło do zakończenia posiedzenia bez procedowania jakiegokolwiek z przygotowanych projektów uchwał. Za przyjęciem porządku obrad, z uwzględnieniem zmian dokonanych przez wójta, głosowało 7 radnych koalicji klubów INICJATYWA MIESZKAŃCÓW – GMINA RAZEM, natomiast wszyscy radni klubu NOWOCZESNA GMINA (7 osób) byli przeciwko, w tym W. Korytowski oraz M. Jankowiak. W tych okolicznościach przewodnicząca Rady Gminy zdecydowała o przekazaniu spraw radnych Wojewodzie Wielkopolskiemu – organowi niezależnemu, który posiada uprawnienia pozwalające na wydanie zarządzenia zastępczego.

Na koniec, proszę wszystkich o zachowanie powściągliwości w ocenach postępowania radnych. Sprawa jest w toku. Radni nie są i nigdy nie byli podejrzani o korupcję, a Komisja Doraźna wyjaśniała jedynie, czy złamali przepisy, które korupcji mają zapobiegać, czyli art. 24f ustawy o samorządzie gminnym. Są to przepisy prewencyjne. To zasadnicza różnica.

(-) Michał Przybylski
Przewodniczący Komisji Doraźnej