W ostatnim czasie lokalna prasa bardzo entuzjastycznie donosiła o wielkim sukcesie naszej gminy. Redakcja Gazety Sucholeskiej na pierwszej stronie obwieściła nawet, że „NIK stawia gminę Suchy Las za wzór”. Czytelnik miał zatem uwierzyć, że żyje w gminie wzorcowej. Powoływanie się na autorytet Najwyższej Izby Kontroli miał ten przekaz dodatkowo wzmocnić. Po wgłębieniu się jednak w tekst, którego tytuł brzmi „Gmina Suchy Las wzorcowa według Najwyższej Izby Kontroli” okazuje się, że gmina Suchy Las jest wprawdzie stawiana za wzór, ale jedynie w odniesieniu do opieki nad bezdomnymi zwierzętami. To oczywiście ważna dziedzina aktywności gminy i warto odnotować fakt dobrego działania władz gminy w tym zakresie, ale niezbyt to konweniuje z tytułem artykułu.
Jaka jest zatem skrywana rzeczywistość? Otóż ostatnia kompleksowa kontrola gminy za 2013 r. w zakresie prowadzenia spraw finansowych wypadła, pisząc oględnie – kiepsko. Fakt ten został oczywiście skrupulatnie pominięty przez prasę. Czytelnik ma się bowiem dowiedzieć jedynie o sukcesach władzy, natomiast o realnych problemach już nie. Raport pokontrolny Regionalnej Izby Obrachunkowej (RIO) z 30 kwietnia 2015 r. – instytucji kontrolującej finanse gmin, został jednak upubliczniony na stronie internetowej i jest powszechnie dostępny. RIO ma do nas między innymi pretensje o:
– nieprawidłowości w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych,
– błędy w przeprowadzeniu inwentaryzacji majątku gminnego,
– nieprawidłowości w zakresie sprawozdawczości budżetowej, np. błędne oszacowanie skutków finansowych zwolnień od podatku od nieruchomości ,
– nieprawidłowości w prowadzeniu ewidencji podatkowej,
– nieprawidłowości w zakresie udzielania zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych
– opieszałe egzekwowanie swoich wierzytelności (czynsze, opłaty za wieczyste użytkowanie itp.)
– nieprawidłowości w ustalaniu wynagrodzenia wójta i innych pracowników samorządowych oraz naliczania diet radnym i szefom jednostek pomocniczych,
– nieprawidłowości w rozliczaniu parku wodnego OCTOPUS.
Wójt wprawdzie złożył zastrzeżenia, co do niektórych kwestii objętych wnioskami pokontrolnymi, ale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu zastrzeżenia te w całości oddaliło.
Problemem najbardziej istotnym podnoszonym w raporcie jest kwestia zadłużenia naszej gminy. Otóż RIO jednoznacznie stwierdza, że w 2013 r. zadłużyliśmy się ponad dopuszczalny prawem ustawowy próg – 60% wykonanych dochodów. Niestety stało się to nie tylko z winy wójta, ale również poprzedniej Rady Gminy, a w szczególności komisji finansowo – budżetowej, która w tym względzie nie wykazała się dostateczną zapobiegliwością. Opinię RIO potwierdza ranking najbardziej zadłużonych gmin wiejskich za 2013 r. publikowany przez prestiżowe i obiektywne pismo „Wspólnota”. Na 1525 sklasyfikowanych gmin wiejskich zajmujemy fatalne 33 miejsce: http://www.wspolnota.org.pl/fileadmin/formhandler-download/Nr_19_Ranking_-_Zadluzenie_samorzadow.pdf (strona 39).
Równie źle jest z wydatkami na administrację. W 2013 r. sklasyfikowani zostaliśmy na 6 miejscu wśród 260 gmin wiejskich powyżej 10 tys. mieszkańców ( najwyższe wydatki bieżące na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca) http://www.wspolnota.org.pl/fileadmin/formhandler-download/Ranking_-_wydatki_na_administracje__.pdf (strona 41). Problem w tym, że wydatki te nie są chyba generowane przez wysokie płace urzędników, bo te zaczęły wzrastać dopiero od 2014 r., lecz rozdęte wydatki, np. na usługi informatyczne.
Fatalnie jest również z pozyskiwaniem środków unijnych. Wydatki finansowane ze środków unijnych w latach 2009-2012 (w zł per capita, uwzględniając inflację – w cenach stałych 2012) za lata 2009 – 2012 pozwoliły nam zająć odległą 1421 pozycję na 1571. Jesteśmy zatem na szarym końcu: http://www.wspolnota.org.pl/uploads/media/ranking_srodki_unijne__gminy_wiejskie.pdf (strona 20).
O co zatem przede wszystkim powinna zadbać Rada Gminy, a szczególnie Komisja Finansowo – Budżetowa i Rozwoju Gospodarczego, aby ten niekorzystny trend w budżecie na 2016 r. odwrócić?
1) bardzo ostrożnie podchodzić do inwestycji, które nie mają wystarczającego uzasadnienia ekonomicznego, np. kolejny PSZOK, kompostownia itp.,
2) zadbać o efektywne prowadzenie inwestycji i racjonalne planowanie wydatków – partycypacja społeczna podczas podejmowania decyzji,
3) prowadzić racjonalną politykę kredytową – zaciągać tylko te kredyty i pożyczki, które są konieczne (wcześniej podpisane umowy) lub korzystne, np. WFOŚ i GW (częściowo umarzalne),
4) wzmocnić instytucjonalnie i kadrowo pion pozyskiwania funduszy zewnętrznych zamiast np. pion promocji,
5) zracjonalizować koszty funkcjonowania niektórych spółek gminnych, np. poprzez usytuowanie ich w rozbudowywanym Urzędzie Gminy.
Od początku kadencji nowej Rady kluby radnych Gmina Razem oraz Inicjatywa Mieszkańców zasady powyższe konsekwentnie wcielają w życie. Dla mnie, jako przewodniczącego Komisji Finansowo-Budżetowej i Rozwoju Gospodarczego jest oczywiste, że ich spełnienie to pierwszy krok w kierunku realnego i trwałego uzdrowienia naszych finansów. Do współpracy zapraszam również wszystkich innych Radnych, których dobro gminy i pomyślność jej mieszkańców leży na sercu.